IVF
لقاح آزمایشگاهی ( IVF ) روشی است که میتوان به افرادی که مشکلات باروری دارند کمک کند. این کلمه مخفف In Vitro Fertilization به معنای باروری خارج از بدن است، که این روش ایجاد لقاح اسپرم و تخمک در یک ظرف آزمایشگاهی است. تخمک بس از بارور شدن برای رشد به داخل رحم انتقال داده میشود.
گاهی ممکن است تخمک بارور شده از اهدا کنندۀ دیگری باشد و در رحم جانشین که هیچ ارتباطی با آن ندارد کاشته شود.
برخی از کشورها باروری از طریق IVF را ممنوع و یا به شکل دیگری آنرا انجام میدهند. این روش درمان شامل هزینه های بالایی میباشد و سن فرد هم برای داشتن بارداری سالم شرط مهمی است.
گاهی سلولهای تخمک تحت سیتوکینز قرار میگیرند، که باعث تقسیم نابرابر سیتوپلاسم به سلول میشود. در اغلب موارد در اثر آپوتیوز پلار بادیها که در چرخه زندگی ارگانیسم مهم هستند، متلاشی میشوند.
دلیل انجام باروری آزمایشگاهی
- بسیاری از خانمها ممکن است سن باروری خود را پشت سر گذاشته باشند؛
- همسرشان ناباروری داشته باشد؛
- مشکلات زنانه ایدیوپاتیک (یائسگی) داشته باشند؛
تصویر تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی که متداول ترین روش در IVF است. تخصص غدد درون ریز تولید مثل و ناباروری
در سال 2023 در یک تخمین آماری در سراسر جهان حدوداً 12 میلیون کودک از طریق درمان IVF و سایر تکنیکهای کمک باروری متولد شده اند.
تاریخچه
اولین تولد موفقیت آمیز کودک پس از درمان به اسم لوئیز براون در سال 1987 میلادی اتفاق افتاد. رابرت جی ادواردز فیزیولوژیست که این درمان را توسعه داد، در سال 2010 جایزه نوبل فیزیولوژی پزشکی را دریافت کرد. این دختر در هنگام تولد 2.608 کیلوگرم وزن داشت.
دومین تولد موفقیت آمیز “نوزاد لوله آزمایشی” تنها 67 روز پس از تولد لودیز براون در هند شکل گرفت. نام این دختر دورگا نام دارد. مادر دورگا آدریانا ایلیسکو با کمک تکنیک لقاح مصنوعی در سن 66 سالگی به عنوان مسن ترین زنی که فرزند به دنیا آورد، رکوردی بی سابقه را ثبت کرد.
مصارف پزشکی
ناباروری در زنان ممکن است به دلیل مشکلات لوله های فالوپ که لقاح در داخل بدن را دشوار میکند اتفاق بیفتد.
ناباروری ممکن است به دلیل کیفیت پایین یا نقص در اسپرم باشد، تعداد اسپرمها کم و یا اسپرم نتواند واد تخمک شود. در این حالت اسپرم را از طریق روشی به نام ICSI مستقیماً به داخل تخمک تزریق میکنند. این روش در IVF میزان موفقیت را بالاتر میبرد.
این روش درمانی برای زوجهایی که بیشتر از 2 سال رابطه منظم جنسی محافظت نشده داشته اند و بارداری نداشته اند، توسط موسسه ملی بهداشت مراقبت بریتانیا (NICE) توصیه میشود.
میزان موفقیت این روش به عوامل متغیری مانند سن خانم، علت ناباروری، وضعیت جنین، سابقه باروری و عوامل سبک زندگی بستگی دارد.
در سنین جوانانی احتمال باروری با استفاده از روش لقاح مصنوعی بیشتر است، در صورتیکه برای سنین بالاتر از 41 سال ممکن است نیاز به تخمک اهدایی وجود داشته باشد. احتمال بارداری توسط IVF در افرادی که قبلا باردار شده اند از افرادی که قبل از آن بارداری نداشته اند به مراتب بیشتر است.
سن | زیر 35 | 35-37 | 38-40 | 41-42 | بالای 42 |
---|---|---|---|---|---|
میزان موفقیت تولد (%) | 54 | 40.5 | 26 | 13.3 | 4 |
میانگین تعداد انتقال | 1.33 | 1.28 | 1.19 | 1.11 | 1.10 |
میزان تست مثبت بارداری (%) | 55.1 | 44.8 | 32.9 | 19.1 | 8.5 |
میزان بارداری بالینی (%) | 47.5 | 38.3 | 27.5 | 15.5 | 6.3 |
احتمال سقط جنین (%) | 15-25 |
در کل عوامل بالقوه ای بر میزان بارداری و تولد موفقیت آمیز کودک در IVF تاثیر میگذارند. سن مادر، مدت زمان ناباروری، bFSH و تعداد تخمکها که همگی منعکس کننده عملکرد تخمدان هستند. سن مطلوب برای انجام لقاح مصنوعی بین 23 تا 39 سالگی میباشد.
در باروری طبیعی درصد به دنیا آمدن فرزندان پسر 51% و دختر 49% است و البته بسیار وابسته به پدر میباشد. اما خانواده هایی که از روش IVF برای فرزند آوری استفاده میکنند به نحو شگفت انگیزی بیشتر صاحب نوزاد دختر میشوند.
در روش ICSI از سوزنی مخصوص اسپرم داخل تخمک کاشته میشود، در صورتیکه در روش IVF اسپرم و تخمک درون ظرف آزمایشگاهی خاصی قرار داده میشوند تا عمل لقاح بصورت طبیعی انجام شود.
طبق آزمایشی که در شهر پراگ کشور چک انجام شد دریافتند نطفۀ جنین دختر در فرآیند انجماد بیشتر از نطفۀ جنین پسر زنده میماند. این یکی از دلایلی است که در درمان ناباروری بصورت IVF احتمال بدنیا آمدن فرزند دختر بیشتر است.
کارشناسان نطفه های تشکیل شده را طی فرآیندی پیچیده برای بهترین زمان کاشته شدن در بدن مادر منجمد میکنند، که در این فرآیند تعداد زیادی از نطفه ها از بین میروند و چون نطفه های دختر قویتر هستند آنها باقی میمانند.
جنینها ابتدا منجمد و طی فرآیندی قبل از کاشته شدن در بدن مادر گرم میشوند.
محققان همچنین برای کاهش خطر بیماری و پیدا کردن اسپرمهای سالمتر از روشی به نام اسپرم مگنت برای یافتن اسپرمهای با سن بالا، بدشکل و آسیب دار را شناسایی و استفاده میکنند.
در پژوهشهای اخیر دانشمندان دریافتند مردانی که به دلیل کمبود هورمون تستسترون در بدن خود دچار ناباروری هستند، بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند.
IMSI
IMSI تزریق داخل سیتوپلاسمی مورفولوژیک منتخب اسپرم با IVF یک درمان پیشرفته برای باروری است. اگر سقط جنین و یا لانه گذاری ناموفق را تجربه کرده باشید ممکن است این روش به شما توصیه شود.
شواهد محدودی وجود دارد که نشان میدهد با انتخاب اسپرم با بهترین مورفولوژی، میزان بارداری بهبود یابد. با اینحال هنوز شواهد قطعی در مورد مزایای IMSI در طول فرآیند IVF موجود نیست.
خطراتی در IMSI همچون خطرات معمول مرتبط با IVF وجود دارد. این خطرات عبارتند از :
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)؛
- چند قلو (2 یا 3 قلو)؛
- حاملگی خارج از رحم؛
IVF با تزریق IMSI چقدر طول میکشد؟
استفاده از IMSI معمولاً بر چرخه درمانی IVF که حدود 6 هفته طول میکشد تاثیر نمیگذارد. و میتواند برای افراد مختلف متفاوت باشد، و اعلب توسط چرخه های قاعدگی کنترل میشود.
آیا انجام IVF با IMSI برای همه مناسب است؟
این گزینه برای کسانیکه سقط جنین یا IVF ناموفق داشته اند توصیه میشود.
آیا انجام فرآیند IVF با IMSI ایمن است؟
در مورد اینکه آیا خطر دارد یا خیر هنوز هم پژوهشگران در حال کار روی آن هستند. اما خطر کمی که باید در نظر گرفته شود، ممکن است تخمک در طول فرآیند تزریق آسیب ببیند.
آیا میتوان از اسپرم یا تخمکهای اهدایی برای IMSI استفاده کرد؟
بله. متخصص میتواند با یافتن گامتهای اهدایی مناسب عمل IMSI را انجام دهد.
آیا در IVF هنگام فرآیند IMSI میتوان مکث کرد؟
بله با IVF بطور کلی میتوانید در نقاط خاصی از فرآیند “مکث” استفاده کنید، و استفاده از تزریق اسپرم انتخابی مورفولوژیکی داخل سیتوپلاسمی بر این امر تاثیری ندارد.
هزینه IVF با IMSI چقدر است؟
هزینه های درمان بسته به نیاز شما بویژه در مورد دارو متفاوت خواهد بود.